11 maja 2021 w ramach Ogólnopolskiego Tygodnia Bibliotek w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle odbył się wykład online Adriany Simoncelli „Miłość po indyjsku: bliskość czy odległość na przykładzie Majtrei Mircei Eliadego i Mircea Maitreyi Devi”, z cyklu Świat literatury – literatura świata.
Aby wejść w kontekst literacki obu powieści Adriana Simoncelli, doktorantka Zakładu Języków i Kultur Indii i Azji Południowej UJ wyjaśniła aspekt religijny, językowy i społeczny Indii. Wyłożyła szczegółowo genezę literatury indyjskiej i jej podział na okresy (wedyjski, klasyczny, narodowy). Przypomniała, że to w okresie klasycznym powstały dwa najsłynniejsze eposy „Mahabharata” i „Ramajana”. Zaznaczyła także, że „Kamasutra” Watsjajany, któremu przypisuje się autorstwo, tak dobrze zakodowana w powszechnej świadomości jest tak naprawdę typologią seksualną mężczyzn i kobiet. Została przetłumaczona dla polskiego czytelnika przez znakomitego orientalistę i indologa Marię Krzysztofa Byrskiego pt. „Kamasutra, czyli traktat o miłowaniu”.
Społeczny podział na warny: bramini – kapłani, kszatrijowie – rządzący, wajśjowie – rzemieślnicy, siudrowie – słudzy, spowodował że nie wszyscy mogli czytać Wedy czyli święte księgi hinduizmu, a usłyszenie ich przez osobę spoza predestynowanej kasty, mogło spowodować poważne konsekwencje. Zdaniem A. Simoncelli ważny jest dla Hindusów stosunek do czasu, który w ich rozumieniu jest pojęciem kołowym, z pewną powtarzalnością i cyklicznością, a wyznacznikiem kultury – trwanie.
Mircea Eliade znakomity językoznawca i badacz otrzymawszy stypendium wyjechał do Indii. Tam poznał piękną i młodą, bo zaledwie szesnastoletnią Maitreyi Devi. Korzystając z gościnności profesora Surendranatha Dasgupty, który został jego guru, przybliżył mu jogę i mitologię indyjską. Pod jego wpływem napisał m.in. „Joga. Nieśmiertelność i wolność” i „Techniki jogi”, którą praktykował w Himalajach. Dzięki pobytowi w Kalkucie poznał Rabindranatha Tagore, laureata Nagrody Nobla (2013), przewodnika duchowego Maitreyi Devi. To w domu Dasguptów wybuchła między młodymi ludźmi namiętność i wielka miłość, która przetrwa kilkadziesiąt lat. Choć po skandalu obyczajowym nie będzie dane być im razem, to ich historia zawsze budziła zaciekawienie. Na jej kanwie powstał film Nicolasa Klotza „Bengalskie noce”.
Simoncelli wyjaśniła, że słowo skandal należy rozumieć przyjmując punkt widzenia Hindusów. W kastowym społeczeństwie, Mircea nie był godny, aby poślubić Maitreyi. W tradycji indyjskiej aranżowanych małżeństw ich ewentualny związek nie był brany pod uwagę. Choć Devi nie złamała tabu, z punktu widzenia kultury indyjskiej je przekroczyła.
Pobyt Eliadego w Kalkucie był imperatywem do pracy naukowej i drogą do samopoznania. Dzięki temu został światowej sławy religioznawcą, filozofem i antropologiem kultury. Powieść „Majtreji” jest opowieścią o tamtym czasie, choć Eliade zmienił imiona i nazwiska bohaterów nie ulega wątpliwości, że jest to powieść autobiograficzna. Swego rodzaju ripostą była powieść „Mircea”, którą Maitreyi wydała czterdzieści jeden lat później.
Na zakończenie A. Simoncelli wyraziła nadzieję, że spotkanie sprowokowało wiele pytań i skłoniło słuchaczy do własnych poszukiwań i indywidualnego czerpania z bogatej kultury Indii.
