W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jaśle odbyło się spotkanie z poetką i regionalistką Emilią Polak, autorką książki „Zamknięte drzwi. Z dziejów Sanatorium Przeciwgruźliczego w Foluszu /1962-1972/”.
„Zamknięte drzwi” to książka wydana nakładem autorki w 2024 roku. Wykład rozpoczęła od wyjaśnienia etymologii nazwy miejscowości Folusz, położonej w lasach Beskidu Niskiego, w dolinie potoku Kłopotnica. Osada powstała w XVI wieku, a w XVII już istniała nazwa Folusz. Foluszami dawniej nazywano maszyny pilśniarki używane do folowania tkanin podczas produkcji sukna. W dawnych wiekach mieszkańcy wsi zajmowali się rzemieślniczą produkcją tego materiału oraz kamieniarstwem.
Emilia Polak kulturą ludową pasjonuje się niemal od dziecka, za sprawą Franciszka Kotuli, jednego z najbardziej znanych etnografów. Znajomość technik badawczych i wykonywany zawód pielęgniarki dał jej asumpt do opisania dziejów Sanatorium, w którym pracowała.
To urokliwe miejsce, gdzie znajdowało się Sanatorium Przeciwgruźlicze, placówka ratująca ludzkie życie, chociaż istniała tylko dziesięć lat, śni mi się do dzisiaj. Tak jak każdy wspomina swoją pierwsza pracę, tak i ja wspominam ten czas rozmaitych doświadczeń – przyznała.
Kiedy pracowała w Sanatorium już wtedy robiła notatki, wiedząc, że gromadzony materiał jest unikatowy i stanie się bazą przyszłej publikacji. Ludzie tam pracujący; lekarze, pielęgniarki, salowe i pozostały personel to osoby, które ratując chorych codziennie narażały własne życie. Z dużym szacunkiem wspomina lekarzy: Henryka Bartólewskiego, Jana Litwina, Zdzisława Szymańskiego, których praca dała dobry przykład młodej wówczas pielęgniarce. Wszyscy, pomimo trudnych warunków, wzorowo wykonywali swoje obowiązki. Emilia Polak pamięta także niektórych pacjentów. Jednym z nich był Nikifor Krynicki, malarz prymitywista, który rozdawał swoje obrazki pracującym tam osobom. Nikt wówczas nie zdawał sobie sprawy z wartości ofiarowywanych prac.
Wędrówka po przeszłości była zarówno dla autorki, jak i słuchaczy „przywróceniem zamkniętego czasu z niepamięci ludzi i zdarzeń”.
Spotkanie odbyło się 11 marca 2025 roku w ramach cyklu „Rozmowy o regionie”.
